W poprzednim wpisie dotyczącym powieści historycznych skupiłam na tych z nich, których akcja rozgrywa się w Anglii.
Królowie przeklęci, upadek dynastii Kapetyngów
Teraz wracamy na stary kontynent, a dokładniej do XIV-wiecznej Francji. „Królowie przeklęci” Maurice Druona to napisana z pasją i swadą opowieść o przełomowym momencie w historii Francji: wygaśnięcie dynastii Plantagenetów i objęcie władzy przez Walezjuszy. Lecz zanim to nastąpi, na francuskim tronie zasiada Filip IV Piękny, któremu pozycji zdawać, by się mogło, nic nie nie zagraża. Posiadając trzech synów: Karola, Ludwika i Filipa, może spać spokojnie, wiedząc, że korona Francji pozostanie w rękach jego bezpośrednich spadkobierców. Jednak fortuna lubi czasem płatać figle. No, dobrze, wróćmy do meritum, czyli do pytania, dlaczego cykl nazywa się „Królowie przeklęci”? Pierwszy tom zaczyna się dramatycznym momencie, kiedy to francuski władca kończy rozprawę z zakonem templariuszy, posyłając jego ostatniego mistrza Jakuba de Molay na stos. Ten płonąc, przeklina nie tylko Filipa IV, wieszcząc mu rychłą śmierć, lecz rzuca także klątwę na cały jego ród. Stary mistrz zapowiada także rychły koniec papieża Klemensa V oraz Eugerranda de Marginy, prawej ręki króla, łączącego współczesny urząd premiera i ministra finansów.
I rzeczywiście, cała trójka umiera w przeciągu roku, co było początkiem destabilizacji sytuacji wewnątrz kraju. Do tego doszedł skandal związany ze zdradą małżeńską żon późniejszych następców tronu Karola VI Ludwika X oraz walka pomiędzy hrabią Robert d’Artois a jego stryjną Mahaut o dziedziczne ziemie. Jednak wystawny styl życia i prowadzenie wewnętrznych wojenek jest kosztowne, więc niepoślednią rolę w całym cyklu odgrywa nijaki Tomeo Tomei i jego siostrzeniec Guccieo, sprytni lombardzcy bankierzy, którzy praktycznie finansują poczynania francuskich królów i możnowładców.
Choć napisana w latach 60-tych XX wieku, wciąż uważana jest za najlepszą powieść dotyczącą średniowiecznej Francji. Wszystkie jej postaci są wyraziste, trójwymiarowe. Autorowi udała się nie lada sztuka, tchnięcia życia w postaci, znane tylko z zakurzonych kronik. Mimo że rozmiar cyklu może nieco przytłaczać (7 części), to jednak czyta się bardzo szybko i z przyjemnością. Oczywiście nie będę tutaj opowiadać całej fabuły, bo wierzę, że Ci którzy lubią przeszłość i cenią sobie dobrze napisaną powieść, na pewno po nią sięgną.
Cherezińska, czyli piastowska gra o tron
Ostatnią powieścią, którą chcę Wam przedstawić jest cykl polskiej pisarki Elżbiety Cherezińskiej. Mimo kilku wad, Cherezińska pokazała, że historia ojczysta nie jest nudna i można ją przedstawić w sposób żywiołowy i ze swadą. Na „Odrodzone królestwo” składają się cztery tomy, opowiadające historię od momentu koronacji Przemysła II aż do panowania Władysława Łokietka („Korona śniegu i krwi”, „Niewidzialna korona” „Płomienna korona” i „Wojenna korona”). Konia z rzędem dla tego, kto nie pogubił się w piastowskich koligacjach, lokalnych konfliktach z czasów rozbicia dzielnicowego. Cherezińskiej udało się stworzyć nie tylko trójwymiarowe postaci, znane z lekcji historii, ale co najważniejsze, tchnąć w nie w życie w taki sposób, że stają się bliskie i czytelnik z zapartym tchem śledzi ich losy. Na kartach obok postaci historycznych, przewijają się postaci wymyślone, a świat oparty na faktach historycznych, przeplata się z baśniowym, wymyślonym przez pisarkę. O ile jestem w stanie pojąc i zrozumieć istnienie żyjącej w lesie komuny kobiet, wciąż wyznających pogańską religię, to zamienianie się Michała Zaremby w smoka, już mi mocno przeszkadza. Jeśli autorka decyduje się stworzyć powieść stricte historyczną, to powinna się konsekwentnie trzymać tej konwencji.
Jeśli chodzi o historię, to pisarce udało się pokazać złożoną sytuację zarówno wewnętrzną, jak i zewnętrzną na ziemiach polskich. Pomiędzy Marchią Brandenburską, zakonem krzyżackim, Czechami i Węgrami, musieli lawirować Piastowie, którzy dodatkowo byli skłóceni między sobą. Oj, niełatwe to były czasy, ale tym większy szacunek dla pogardzanego Łokietka, któremu dzięki sile charakteru i konsekwencji, w końcu udało się zasiąść na tronie i utrzymać władzę w królestwie. Cherezińskiej należą się słowa uznania za pokazanie, że średniowiecze to nie tylko czas mężczyzn, ale również kobiety miały w nim swój udział. Przykładem jest Rykisa, córka Przemysła II i Ludgardy, przewija się przez wszystkie cztery części powieści. Również Jadwiga, żona Władysława Łokietka, to kobieta, która kiedy trzeba, potrafi pokazać swoją władczą naturę i nie zawsze zgadza się ze swoim książęcym, a później królewskim małżonkiem.
Cykl „Odrodzone królestwo” warto przeczytać, by z bliska poznać rodzimą historię i przekonać się, że tych których z nami z kart podręczników historii, byli pełnowymiarowymi postaciami, targanymi różnymi emocjami i namiętnościami.